ciasteczkaWażne: Pozostawiamy ciasteczka. Przeglądając nasz serwis AKCEPTUJESZ naszą politykę prywatnościOK, schowaj.

 

Magazyn Kulturalno-Krajoznawczy GÓRY IZERSKIE

GÓRY IZERSKIE na wyciągnięcie ręki
 

• start  » Atrakcje  » Kobyla Łąka

Napisany: 2009-02-26

Kobyla Łąka

Kobyla Łąka jest często mylona z Izerską Łąką. Tymczasem uroczyska rozdzielone są przez połacie kosodrzewiny, świerkowe laski i Dziczy Jar

Wejście Izerską Drogą na Kobylą Łąkę od strony Orla (fot. A. Lipin)

Kobyla Łąka jest znacznie mniejsza od Izerskiej Łąki. Obie ze sobą sąsiadują i razem są objęte ochroną prawną rezerwatu TORFOWISKA DOLINY IZERY. Kobyla Łąka jest nim objęta od początku jego istnienia – pierwszy mniejszy, rezerwat nosił nazwę TORFOWISKO IZERSKIE. W dolinie rzecznej zalegają te same torfowiska co na Izerskiej Łące, z podobną szatą roślinną i mieszkańcami ze świata fauny.

Kobyla Łąka jest pierwszym większym wylesieniem na trasie między osadami Orlem i Izerą, przez to chętnie zatrzymują się tutaj turyści ciesząc oko wyjątkowym urokiem Izery i chłodem jej wody. Droga Izerska niemal styka się z korytem, szerokiej już w tym miejscu, rzeki.
Na Kobylej Łące z Izerą zlewa się potok Kobyła (niem. Kobelwasser) biorący źródła w okolicach Rozdroża Pod Cichą Równią, a po drodze przejmujący jeszcze swój największy dopływ – Kobyłkę (niem. Kobelwasserzwiesel).

Kobyła wpływa do Izery (fot. A. Lipin)

Do 1945 roku Kobyla Łąka była zamieszkana. W XX w. stały na niej 3 domy. Nosiły nazwę Kobelhäuser, niekiedy oficjalnie z przydomkiem Kolonie. Były przysiółkiem Groß-Iser (pol. Izery). W niektórych publikacjach możemy znaleźć informację, że owe 3 domy to "budy pasterskie". Choć rzeczywiście taką genezę miały, to pod koniec istnienia w niczym nie przypominały sezonowo zamieszkiwanych bacówek z polskich Karpat, które są raczej szałasami bądź prostymi chatami. Kobelhäuser to były solidne, drewniane domy na kamiennych podmurówkach. Podzieliły los Izery (osady) – niezasiedlone uległy całkowitej zagładzie. Choć jeszcze w pierwszych latach powojennych, funkcjonowała w nich placówka Wojsk Ochrony Pogranicza.

Poza pasterstwem, niektórzy mieszkańcy trudnili się także kłusownictwem. Niechlubnie w historii zapisał się niejaki Männich żyjący tu w drugiej poł. XIX w. Jego nazwisko okryło się ponurą sławą, kiedy zabił za czeskim brzegiem rzeki 12-letniego chłopca, wziąwszy go za zwierzynę. Historię tę opisujemy pt. Hojerův dům i Krzyż Männicha. Kłusowniczym procederem zresztą trudniła się spora część mieszkańców Gór Izerskich.

Izerska Droga przecina dolinkę Kobyły (fot. A. Lipin)

Na niektórych polskich mapach i w przewodnikach (zwłaszcza tych starszych) spotkać możemy też nazwę "Na Kobyle". Co ma oznaczać? Jeśli Łąkę, to dlaczego Na. Prędzej wypadałoby Nad, co odnosiłoby się do położenia nad potokiem. Mimo, że niefortunna to byłaby nazwa, to przynajmniej logiczna.
Z nazwami Kobyla Łąka i potoków Kobyła oraz Kobyłka, a także pobliskiej góry Kobyła jest w ogóle kłopot. Zostały one ukute od niemieckich nazw: Kobelwiese, Kobelhäuser, Kobelwasser i Kobelwasserzwiesel. Niekiedy spotykamy też oboczną Koberhäuser (oraz analogicznie pozostałe Kobe- toponimy pisane przez r).

Autorzy nazwy wybrali fonetyczne spolszczenie: KobelKobyła. Czy słusznie?
Wielotomowy słownik Nazwy geograficzne Śląska pod redakcją Stanisławy Sochackiej (Tom V, Kl-Kos, Instytut Śląski w Opolu 1991) sugeruje, że to nazwa dzierżawcza: "Kobelwiese = Łąka należąca do Kobela". Rzeczywiście obie wersje tematu: Kobel- i Kober- są popularną podstawą nazwisk w jęz. niemieckim.
Jednak już relacyjną nazwę Kobelwasser (potok) słownik ów wyjaśnia następująco: "być może to germanizacja pierwotnej Kobyla Woda lub nazwa złożona Kobel = skała + wasser = woda". Rzecz jednak w tym, że żadnych skał na łące nie ma. O germanizacji także nie może być mowy, bo okolica dopiero przez niemiecki żywioł została skolonizowana i nazwana.

Na fotografii z pierwszej połowy XX w. widać, że Kobelhäuser to solidne domy

Warto nadmienić, iż polscy pionierzy na tych terenach – polscy żołnierze przejmujący w pierwszych miesiącach powojennych od Niemców granicę, posługiwali się (z oczywistej konieczności) nazwami niemieckimi. Nie znali jednak niemieckiej pisowni i w wielu oficjalnych dokumentach możemy przeczytać fonetyczny zapis nazw miejsc i miejscowości. Pisali jak słyszeli. W jednym z protokołów granicznych z października 1945 r. zapisano nazwę "Kobelchoizer". Być może to polscy WOP-iści pierwsi skojarzyli "Kobel-" z kobyłą (sami przecież używali koni). Następnie posłużyła jako podstawa do utworzenia kobylich nazw: Kobyla Łąka, Kobyła. W granicach niemieckich ta góra nosiła wspólną nazwę ze skałkami na jej płn.-zach. skłonie Alte Schloss, czyli po polsku Stary Zamek, zaś potok Kobyła to niem. Kobelwasser (wasser = woda) oraz a Kobyłka – Kobelwasserzwiesel (niem. zwiesel = odnoga, rozwidlenie).
Sąsiedzi-Czesi Kobylą Łąkę zwą Koblovy Domky, choć na swym brzegu Izery także mają podobną nazwę. Przy drodze między Polubným (Kořenov) a Jizerką, stoi samotnia, która na mapie Królestwa Czech z XIX w. jest oznaczona jako Kobelhütte.

Arkadiusz Lipin

Aktualizacja: lato 2018 r.

Koberwiese na mapie

Stara mapa Prus, a na niej Koberwiese i Koberwasser
[Koenigl.Preuss.Landesaufnahme 1884. Herausgegeben 1885. Bericht 1906. Einzetne Nachtrage 1911. Auflagedruck 1918. Massstab 1/25000]

Tagi: · rezerwat · Izerski Park Ciemnego Nieba · ruiny

Linki: · Izerska Łąka (Große Iserwiese) · Izera · Pałki z kobiałki

© Góry Izerskie 2006-2023

http://www.goryizerskie.pl

kontakt redakcja facebook prywatność spis treści archiwum partnerzy też warto

 

 

 

Polecane: drabiny jezdne wczasy w Egipcie odżelaziacze sprzątanie Wrocław