Dzieje oddalonych o 1000 km miast splecione ludzkimi losami, wydobył amatorski teatr

Polsko-łotewskie warsztaty VAIRĀK NEKĀ VĒSTURE — WIĘCEJ NIŻ HISTORIA (źródło: P-ZFST POGRANICZE)

Ferie zimowe 10-osobowa grupa uczniów Gimnazjum Polskiego im. J. Piłsudskiego w Daugavpils spędziła w górnołużyckim Lubaniu. Goście z Łotwy wspólnie z lubańską młodzieżą przygotowali i wystawili w Miejskim Domu Kultury spektakl teatru cieni o historii obu miast.

Przypadkowe spotkanie może czasem wpłynąć na życie i stać się początkiem ciekawej znajomości. W roku 2015 Stowarzyszenie Południowo-Zachodnie Forum Samorządu Terytorialnego POGRANICZE w Lubaniu, na zaproszenie Fundacji KRZYŻOWA dla Porozumienia Europejskiego, uczestniczyło wraz z lubańską młodzieżą w międzynarodowym przedsięwzięciu VIVA POLONIA. Wśród poznanych wówczas w Krzyżowej grup polonijnych znalazła się też polska szkoła z Daugavpils, drugiego co do wielkości miasta Łotwy, położonego ponad 1100 kilometrów od Lubania. Nową, sympatyczną znajomość przekuto bardzo szybko na wspólną, polsko-łotewską inicjatywę. I tak od 2016 r., dzięki POGRANICZU, młodzież z obu miast spotyka się corocznie dzięki finansowemu wsparciu przez europejski program Erasmus+.

Polsko-łotewskie warsztaty VAIRĀK NEKĀ VĒSTURE — WIĘCEJ NIŻ HISTORIA (źródło: P-ZFST POGRANICZE)

„POGRANICZE wspiera aktywną młodzież z Lubania i powiatu lubańskiego w realizacji różnorodnych inicjatyw. Od 5 lat prowadzimy Klub Liderów Młodzieżowych, którego bazę stanowi lubański Inkubator Organizacji Pozarządowych. Grupa zrzesza uczniów szkół ponadgimnazjalnych z Lubania i regionu. Jest też inicjatorem przedsięwzięć lokalnych i międzynarodowych. Wśród nich wyjątkowe miejsce zajmuje współpraca z Gimnazjum Polskim im. J. Piłsudskiego w Daugavpils”, wyjaśnia sekretarz zarządu stowarzyszenia Magdalena Guła. „W ciągu ostatnich 4 lat POGRANICZE pozyskało na realizację międzynarodowych pomysłów młodych mieszkańców Lubania dofinansowanie w wysokości ponad 200 tysięcy złotych. Z dotacji programu Erasmus+ zrealizowaliśmy 4 polsko-łotewskie spotkania młodzieży, każde trwające tydzień. W ubiegłym roku sięgnęliśmy również z sukcesem po dotację z Polsko-Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży, zapraszając do Lubania młodzież z partnerskiego miasta Prienai na Litwie”, dodaje przedstawicielka organizacji.

Tym razem młodzież z Lubania i Daugavpils, po zrealizowanych wspólnie we wcześniejszych latach warsztatach filmowych, fotograficznych i animacyjnych, zajęła się teatrem cieni. Ta wywodząca się z Chin technika stwarza wyjątkowe możliwości pracy z obrazem, rekwizytami, światłem i muzyką. Tematem spektaklu pt. Więcej niż historia, przygotowanego podczas spotkania trwającego od 3 do 9 lutego 2019 r., były wojenne i powojenne losy mieszkańców Lubania i Daugavpils oraz historyczne powiązania pomiędzy oboma miastami. Inspirację dla uczestników stanowiła rodzinna historia jednej z uczestniczek z Polski, której dziadkowie po II wojnie światowej przyjechali do Lubania właśnie z Daugavpils. Lubańska młodzież dotarła do jeszcze jednej relacji, potwierdzającej, że w wirze powojennej historii Lubań stał się nowym domem także dla Polaków z Daugavpils.

Polsko-łotewskie warsztaty VAIRĀK NEKĀ VĒSTURE — WIĘCEJ NIŻ HISTORIA (źródło: P-ZFST POGRANICZE)

Bazę pobytu 10 uczniów z Daugavpils i 10 przedstawicieli lubańskiego Klubu Liderów Młodzieżowych, stanowił ośrodek CZOCHA CAMPING, położony nad Zbiornikiem Leśniańskim. Próby do spektaklu odbywały się w salach Miejskiego Domu Kultury w Lubaniu, który wsparł inicjatywę także obsługą techniczną. Uczestnicy na przygotowania mieli tylko 6 dni! Po raz pierwszy spotkali się w niedzielę 3 lutego, a już w piątek wieczorem 8 lutego w lubańskim MDK zorganizowali premierę spektaklu. W tak krótkim czasie, będąc amatorami, napisali razem scenariusz przedstawienia, uczyli się techniki teatru cieni, ćwiczyli umiejętności aktorskie, przygotowali rekwizyty i muzykę.

Międzynarodowe spotkania młodzieży to nie tylko intensywna, wspólna praca. Jest to także wyjątkowa okazja do poznania innego kraju oraz nawiązania przyjaźni. Wieczory wypełniły wspólne akcje integracyjne. Młodzież uczyła się tańców ludowych ze swoich krajów. Bawiła się na symbolicznym, polsko-łotewskim weselu. W tym roku w spotkaniu uczestniczyła nowa grupa młodzieży z Daugavpils, której towarzyszyła Halina Smulko —dyrektorka Gimnazjum Polskiego. Gospodarze starali się pokazać gościom miasto i region. Grupa odwiedziła między innymi Muzeum Regionalne w Lubaniu oraz zamek w Suchej. Uczestnicy zawitali także do urzędu miejskiego w Lubaniu, gdzie podjął ich wizytą zastępca burmistrza Mateusz Zajdl.

Polsko-łotewskie warsztaty VAIRĀK NEKĀ VĒSTURE — WIĘCEJ NIŻ HISTORIA (źródło: P-ZFST POGRANICZE)

Choć bohaterowie spektaklu: Kazimierz z Daugavpils (lubański imigrant) oraz jego córka Anna, poszukująca utraconej rodziny na Łotwie, są postaciami fikcyjnymi, to ich historia na długo pozostanie w pamięci i sercach widzów. Los jednak pisze własne — niekiedy bardzo zaskakujące — zakończenia. W piątkowy wieczór na sali widowiskowej MDK znalazła się wśród widzów jeszcze jedna mieszkanka Lubania, której rodzina pochodzi z Daugavpils! Tuż po przedstawieniu, ku wielkiemu zaskoczeniu młodych wykonawców i organizatorów, zgłosiła się do gości z Łotwy z prośbą o pomoc w odszukaniu w Daugavpils rodziny. Kontakt, z którą urwał się w latach 70 XX w. Oczywiście uczniowie i kadra Gimnazjum Polskiego zadeklarowali pomoc w poszukiwaniach.

Przypadek (a może i przeznaczenie) połączyły kilka lat temu w Krzyżowej drogi POGRANICZA i szkoły z Daugavpils. Spotkanie zaowocowało wieloletnią współpracą i przyjaźnią pomiędzy młodzieżą z obu miast oraz odkryciem wspólnej historii.

Polsko-łotewskie warsztaty VAIRĀK NEKĀ VĒSTURE — WIĘCEJ NIŻ HISTORIA (źródło: P-ZFST POGRANICZE)

Uczestnicy projektu

Grupa łotewska
Gimnazjum Polskie im. J. Piłsudskiego / J. Pilsudska Daugavpils valsts poļu ģimnāzija w Daugavpils: Tatjana Beļikova, Anastasija Kaļiņina, Vladislav Kavecki, Elīna Smikerste, Anastasija Saveika, Daniel Szumski, Daniel Ugarinko, Antoni Ulasēvicz, Lana Volodko, Jasmīne Zīle.

Grupa polska
Klub Liderów Młodzieżowych w Lubaniu: Jessica Gałowska, Karolina Hajdukiewicz, Gabriela Lubas, Wiwianna Kinal, Kornelia Minkiewicz, Natalia Perz, Jakub Płomiński, Regina Sindrewicz, Agata Sobczak, Eryk Tropiejko.

Opiekunowie: Magdalena Guła, Halina Smulko.

Wsparcie organizacyjne: Miejski Dom Kultury w Lubaniu.

Finansowanie: VAIRĀK NEKĀ VĒSTURE — WIĘCEJ NIŻ HISTORIA zrealizowano przez stowarzyszenie Południowo-Zachodnie Forum Samorządu Terytorialnego POGRANICZE w Lubaniu, wraz z J. Pilsudska Daugavpils valsts poļu ģimnāzija, przy dofinansowaniu przez Unię Europejską w ramach programu Erasmus+.