Analiza starych map nowoczesnymi metodami przynosi niekiedy niezwykłe odkrycia

Jeden z eksponatów wystawy w Archiwum Państwowych: mapa RIESEN-GEBIRGS Josepha Karla Eduarda Hosera, w skali ok. 1:95000, Wiedeń 1812; sztych (źródło: Sächsische Landesbibliothek - Staats- und Universitätsbibliothek Dresden - SLUB)

Stare, nowsze i zupełnie nowoczesne mapy Gór Izerskich i okolic to bogactwo wiedzy o subregionie. Jego przeszłość, zagospodarowanie, budowę geologiczną, sieć hydrologiczną i ogrom innych informacji, nie wyłączając zupełnie sensacyjnych, można wyczytać podczas analizy kartograficznej przy wsparciu nowoczesnych narzędzi. Zestawienie warstw złożonych z wielu map historycznych i współczesnych, w tym takich jak odwzorowanie rzeźby terenu uzyskane przez skanowanie lidarem, pozwala na nowe odkrycia, wydawałoby się doskonale już poznanej krainy.

W erze map i zdjęć satelitarnych dostępnych w Internecie mniemamy, iż znamy każdy zakątek Ziemi. Tylko pozornie. Nawet te bliskie, na wyciągnięcie ręki jej połcie kryją w sobie wiele niespodzianek. Zwłaszcza w kontekście historycznym. Aczkolwiek i zupełnie użytecznym. Wszak kartografia to nauka na wskroś praktyczna – pomniejszona prezentacja terenu służy jego lepszemu poznaniu, ale również kształtowaniu.

Dzięki programowi badawczemu Staré mapy Liberecka a Jizerských hor jako součást přeshraničního kulturního bohatství | Stare mapy Liberca i Gór Izerskich w ramach transgranicznego bogactwa kulturowego, podjętemu na Uniwersytecie Technicznym w Libercu, a prowadzonemu wspólnie z Uniwersytetem Ekonomicznym w Jeleniej Górze, możemy dowiedzieć się np.: jak zasiedlany był obszar Gór Izerskich, jak zmieniało się nazewnictwo, jakie występują na ich terenie surowce, którędy rozlewa się woda podczas występów rzek, a nawet po co powstały poszczególne osady (jak np. Izera; wkrótce przedstawimy na jej temat sensacyjną wręcz teorię!).

Zgodnie z zapowiedzią daną podczas wernisażu w Libercu 7 września br., wystawa MAPY JIZERSKÝCH HOR | MAPY GÓR IZERSKICH zawitała do Jeleniej Góry

Wyniki prowadzonych przez ostatnich kilkanaście miesięcy badań nad starymi i opracowanie najnowszych map, zobaczyły światło dziennie we wyjątkowo atrakcyjnej formie serii wykładów i wystawy (wkrótce także publikacji).
Przygotowaną przy współudziale Muzeum Północnoczeskiego ekspozycję, w jeleniogórskim oddziale Archiwum Państwowego we Wrocławiu otworzył dr Janusz Gołaszewski – jego dyrektor. Powitawszy gości i wyjaśniając tło, oddał głos Ivo Łaborewiczowi, kierownikowi Oddziału, a ten przekazał współautorowi wystawy i badań – Ivanowi Rousowi z Wydziału Przyrodniczo-Humanistycznego i Pedagogicznego Uniwersytetu Technicznego w Libercu. Czeski naukowiec przedstawił główne założenia projektu oraz podziękował polskim współpracownikom: dr. Przemysławowi Wiaterowi z Muzeum Karkonoskiego (oddziału w Szklarskiej Porębie) oraz prof. Jackowi Potockiemu z Uniwersytetu Ekonomicznego w Jeleniej Górze.

Na wernisaż do Archiwum Państwowego przybyło kilkadziesiąt osób. Biorąc pod uwagę branżowy charakter spotkania i południową porę – to frekwencyjny sukces.
Wystawa będzie czynna w godzinach pracy Archiwum do końca roku. Warto się wybrać, bowiem bogaty przekrój wystawionych materiałów obejmuje także archiwalne oryginały – eksponaty na co dzień trudno dostępne.