Niezwykłe spotkanie altówki z organami

(fot. pixabay)

Organy, pochodzące z mieszczącej się na terenie Görlitz synagogi, w polskim, katolickim kościele bliźniaczego miasta Görlitz-Zgorzelec - oto rama niezwykłego koncertu, na który 4 września br. serdecznie zapraszają Förderkreis Görlitzer Synagoge wraz ze stowarzyszeniem Meetingpoint Music Messiaen.
"Shalom - Kościół spotyka Synagogę" to motyw przewodni programu, w którym spotykają się dwa instrumenty rzadko mające okazję tworzyć duet: altówka i organy. Semjon Kalinowsky z Lubeki (altówka) i Torsten Laux z Düsseldorfu (organy) zagrają zarówno znane jak i mniej rozpoznawalne dzieła chrześcijańskiej muzyki organowej oraz żydowskiej muzyki liturgicznej. W ten sposób stworzą oni niepowtarzalny międzyreligijny dialog. Jak most łączący tradycję i nowoczesność, rozpięty pomiędzy dwoma muzykami, tak bogate historyczno - muzyczne tło buduje grunt pod wspólny repertuar.

Koncert w niedzielę, 4 września 2016 roku o godz. 17
Kościół św. Bonifacego przy ul. Emilii Plater 9 w Zgorzelcu
Wstęp wolny, darowizny mile widziane.

Zgorzelecki koncert poprzedzi występ obu artystów 3 września br. w Kościele św. Piotra i św. Pawła w Görlitz. Początek o godz. 18:30, wstęp 8€/5€. Więcej informacji pod adresem: http://www.musikinkirchen.de

Program

Kościół p.w. św. Bonifacego w Zgorzelcu (fot. Südstädter)

Louis (Lasarus) Lewandowski (1821-94)
Stałe preludium na Rosh Hashannah (solo organowe)

Joseph Gabriel Rheinberger (1839-1901)
Preludium c-moll ze Siuty op. 166 na altówkę i organy
Moderato

Max Bruch (1838-1920)
Kol Nidre op. 47, oryginał na wiolonczelę i orkiestrę, opracowane na altówkę i organy
Adagio ma non troppo

Jehan Alain (1911-40)
"Les Fêtes de l'Année Israelite" (solo organowe)

Johann Sebastian Bach (1685-1750)
Adagio z sonaty BWV 1001 (altówka solo)

Torsten Laux (ur. 1965)
Medytacja dla altówki i organów

Ernest Bloch(1880-1959)
Modlitwa z "Żydowskiego Życia" (Nr 1)
Andante moderato

Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-47)
Sonata organowa A-Dur op. 65 Nr 3
1. Con moto maestoso (chór: Z głębi utrapienia wołam do Ciebie)
2. Andante tranquillo

Joseph Sulzer (1850-1926)
Sarabande op. 8 na altówkę i organy

Henry Eccles (1671-1742)
Sonata kościelna g-Moll na altówkę i organy
Largo - Allegro (Corrente) - Adagio - Allegro vivace

Artyści

Semjon Kalinowsky

Semjon Kalinowsky (Altówka), Lubecka
Jako zagorzały miłośnik swojego instrumentu, poprzez koncertową działalność - będąc zarówno solistą i kameralistą w Norwegii, Austrii, Polsce, Finlandii, Luxemburgu, Rosji, Szwecji, Niemczech, Włoszech,Turcji, Danii, Francji, Belgii, Holandii, Szwajcarii i Izraelu - artysta próbuje oczyścić altówkę z patyny lekceważących uprzedzeń. Jako referent i redaktor wniósł znaczący wkład we współpracę z renomowanymi wydawcami muzycznymi, co umożliwiło wzbogacenie repertuaru o nowe dzieła. Urodzony na Ukrainie otrzymał od ojca, Nauma Kalinowskyego, swój pierwszy instrument, zdobywając po niedługim czasie wysokie noty w rozmaitych konkursach.
Pierwszy publiczny występ na scenie i debiut orkiestrowy odbył mając lat 13. Zmieniając instrumenty ostatecznie zdecydował się w wieku 17 lat na altówkę. W 1979 roku rozpoczął studia dyplomowe w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej we Lwowie. Za koncert finałowy w ramach artystycznego egzaminu dojrzałości artysta otrzymał wyróżnienie. Jako stypendysta polskiego Ministerstwa Kultury kontynuował naukę w Gdańsku, gdzie na Akademii Muzycznej ukończył studia podyplomowe. Za swoje osiągnięcia w 1998 roku został odznaczony przez prezydenta Ukrainy godnością "Zasłużony Artysta Ukrainy". Semjon Kalinowsky jest pomysłodawcą i kierownikiem muzycznym festiwalu "Żydowski Dzień Kultury" w Lubece.

Torsten Laux

Prof. Torsten Laux (Organy), Düsseldorf
Organista roku 2012 (urodzony w 1965 roku w Worms/Rhein), studiował muzykę kościelną w konserwatorium we Frankfurcie nad Menem. Naukę ukończył w 1989 roku, uzyskując w 1993 roku najwyższą ocenę z egzaminu końcowego (organy u prof. H.-J. Bartscha, improwizacja u prof. R. Mengera i KMD. G. Wachowskiego, artystyczne wykształcenie u prof. E. Krappa). W latach 1994-6, uzupełniał swoje muzyczne wykształcenie, studiując u prof. D. Rotha i prof. B. Haasa w Wyższej Szkole Muzycznej w Saarbrücken.
Torsten Laux był od roku 1995 aż do 1999 kantorem i organistą Dziękczynnego Kościoła w Bad Nauheim. Od 1999 roku piastuje stanowisko profesora muzyki organowej w Wyższej Szkole Roberta Schumanna w Düsseldorfie. Jest współzałożycielem i kierownikiem artystycznym Düsseldorfskiego Międzynarodowego Festiwalu Organowego (od 2006 roku, www.ido- festival.de).
Artysta zwyciężył w kilku renomowanych, międzynarodowych konkursach organowych. W dorobku ma liczne nagrania dla radia i telewizji oraz nagrania płyt. Koncertował we Francji, Belgii, Holandii, Anglii, Danii, Szwecji, Finlandii, Włoszech, Polsce, na Węgrzech, w Rumunii i USA. Prowadzi ponadto kursy mistrzowskie gry i improwizacji w kraju i za granicą, a także współpracujcie jako juror przy międzynarodowych konkursach organowych.

Organy w synagodze w Görlitz

Synagoga w Görlitz przed 1939 r.

Wykorzystanie organów podczas nabożeństw było od pierwszych dziesięcioleci XX wieku znakiem rozpoznawczym liberalnych gmin żydowskich. W Görlitz już stara synagoga mieszcząca się przy Langestraße, posiadała własne organy. W 1911 r. otwarto nową synagogę z wbudowanymi organami z osiemnastoma rejestrami. Pochodziły one z renomowanego zakładu Schlag & Söhne ze Świdnicy. Po zbezczeszczeniu synagogi w czasie Nocy Kryształowej w 1938 roku nie odbywały się tam więcej żadne nabożeństwa. Wiosną 1939 roku gmina żydowska została zmuszona do sprzedaży Domu Bożego poniżej wartości miastu Görlitz. Przedtem jednak, starano się spieniężyć całe wyposażenie. Katolickia kancelaria parafialna św. Krzyża wykazała zainteresowanie organami, aby można było z nich korzystać w Kościele św. Bonifacego w Görlitz-Ost (dzisiejszym Zgorzelcu). Po ustaleniu ceny wynoszącej 1800 ówczesnych marek niemieckich, organy zostały rozmontowane jeszcze w kwietniu 1939 roku i jesienią tegoż roku ustawione w Kościele św. Bonifacego. Od tej pory do dziś rozbrzmiewają tam w czasie nabożeństw.