Zbiór poezji Aleksandra Rosika to poetycki pamiętnik rodzinny

Przez moje okno. Poezje, Aleksander Rosik

Na izerską półkę literacką trafiła niedawno interesująca pozycja. Wydany staraniem rodziny autora zbiór poezji Aleksandra Rosika (1900-82). Tytuł Przez moje okno nawiązuje do jednego z utworów.
Zbiór jest niejednorodny, bowiem jest przekrojem dorobku A. Rosika. To poetycki pamiętnik — dokument czasów i miejsc, w których przyszło żyć autorowi. Główną cezurą jest powojenna przeprowadzka z rodzinnego Mazowsza na Dolny Śląsk. Wiersze i owszem, pisane jedną ręką, korespondują ze sobą. Przebija z nich silna osobowość autora, zdecydowany światopogląd, a przy tym... łagodny sentymentalizm. Opisy przyrody (lecz nie życia!) wiejskiej przewijają się w całym tomie.

Utwór otwierający cz. I tomiku

Przez moje okno...

Przez okno me
Wyglądam w świat szeroki:
Majaczą w słońcu
Wierzchołki smukłych drzew.
W różaną dal
Białorunne obłoki
Po niebie płyną
Jak stadkko białych mew.
W różaną dal
Barwnych motyli roje
Unosi zefir
Znad kwitnących łąk i pól.
W różaną dal
Niech płyną myśli moje,
Tęsknoty moje,
Mój smutek, żal i ból…

Warto zaznaczyć, że w części mazowieckiej znalazły się między innymi wiersze z okresu wojny polsko-bolszewickiej, w której poeta walczył. Publikacja książki jest zatem jednocześnie sposobem na upamiętnienie 100. rocznicy tego wydarzenia.

Hm. wychowawca Aleksander Rosik z wychowankami Instytutu dla Dzieci Moralnie Zaniedbanych - Trudnych do Prowadzenia w Warszawie na koloniach letnich w Małkini, przed pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego (źródło: album rodzinny)

Przez moje okno ma dużą wartość historyczną. Oprócz wierszy znajdziemy w zbiorze wstęp z biografią Aleksandra Rosika — autorstwa jego syna, Feliksa. Warto się z nią zapoznać przed lekturą utworów poetyckich, ponieważ kontekst społeczno-historyczny jest tutaj ważny, wręcz niezbędny do zrozumienia lirycznych utworów. Dzieje Aleksandra Rosika są niezwykle ciekawa, nie mniej niż twórczość poetycka. Regionaliści z pewnością docenią fragmenty odnoszące się do początków polskiego osadnictwa w Rębiszowie. Dla tropicieli śladów przeszłości dodatkową niespodziankę stanowić będzie galeria zdjęć i dokumentów dołączona do publikacji.

Utwór otwierający cz. II tomiku

Ziemia Śląska

Rzuciłem pól rodzinnych szachownicę wąską;
Udałem się na piękną ziemię Dolno-Śląską.
Orzę ziemię, co niegdyś Piastowie orali,
Zwiedzam ruiny zamków gdzie oni mieszkali,
Wstępuję w Bolesławów i Henryków ślady.
Stare lipy mi szumią tęskno serenady…
Piękna ta ziemia, godna najwyższej miłości!
Tu zostanę, tu złożę kiedyś moje kości…

Aleksander Rosik (pierwszy z prawej wśród grona pedagogicznego) z wychowawcami i wychowankami przed Instytutem dla Dzieci Moralnie Zaniedbanych - Trudnych do Prowadzenia w Warszawie; fotografia z początku lat 30. XX w. (źródło: album rodzinny)

Duże wrażenie wywierają wiersze o tematyce wiejskiej. Próżno szukać w nich życiowej idylli chłopskiego, a raczej rolniczego życia („Dziś nie ma chłopów jeno są rolnicy”). Tak chętnie malowanej przez poetów renesansu, a zwłaszcza Młodej Polski. U Rosika jest trud, jest znój, jest zmaganie by zapełnić spichlerz. Jest realizm sytuacyjny, a przy tym wspomniana subtelność, wrażliwość na otaczającą naturę. Kontrast sprawia, że z tych wierszy wyziera autentyzm przeżyć i emocji. Zagłębiając się w lekturę czułam się trochę tak, jakbym razem z autorem przysiadła przy tytułowym oknie i razem patrzylibyśmy na świat, na ludzi, na przyrodę, a one mieszają się ze sobą na drodze przypadków pojedynczych losów oraz całych dziejów.

Przez moje okno. Poezje Aleksandra Rosika polecam uwadze osób ceniących ciekawą literaturę o dużej wartości historycznej.